Yaşamak Yetmez: Mutlu Olmayı Öğrenmek Lazım

İyi bir hayat nedir? Sadece yaşamak bizim için yeterli midir? Pediatrik Endokrinoloji Doktoru Gülgün Asar Yamen, “mutlu olmayı öğrenmek lazım” diyor ve iyi yaşamın kriterlerini sıralıyor.

Kendini sevmek; sevmediğin yönlerini düzeltebilecek güç, motivasyon ve kendine karşı hoşgörüye sahip olmak, sorunlara çözüm üretebilecek, yöntem belirleyebilecek bilgi ve donanımla dolmak, amaç ve sorumlulukların var olması yani ben merkezli, yalnız değil; sosyal bir yaşam… Tüm bunlar, birbirini destekleyen birçok değişken ile mümkün. Düzenli ve dengeli bir yaşam, iyi bir aile-sosyal çevre bu zinciri güzel bir şekilde kurarak kişinin iyilik halini çoğaltıyor.

İyi yaşamın ana kriterleri: Sağlıklı beslenme, iyi uyku ve rahatlamaya zaman ayırmak.

Hayat kalitemizi artırmanın pratik ve son derece kolay uygulanabilir yöntemleri

• Sağlıklı beslenme: Mutlu olduğumuz kiloda stabil kalmayı sağlar. Yaşlanmayı geciktirici etkisi vardır. Bunlar da dolaylı olarak günlük ruh halini ve ruh sağlığını önemli ölçüde destekler ve sürdürülebilir olması için büyük içsel motivasyon kaynağı olur. Beslenme diyabetes mellitus, kalp-damar hastalıkları, bazı kanser türleri, eklem ve kemik sağlığı için koruyucu; bu hastalıklarda da tedavinin terkedilemez bir parçasıdır.
• Yeterli su tüketiminin alışkanlık haline getirilmesi: Yeterli su tüketimi, metabolizma hızının düzenlenmesi, sindirimin kolaylaşması, kabızlığın engellenmesi, böbrek ve eklem sağlığı, vücut ısısının normal seviyede kalmasının sağlanması için çok değerlidir.
• Düzenli uyku: Saat 23.00’dan önce uyumuş olmak, günde 7-8 saatlik uyku düzeninin olması; organların dinlenmesi, kilo kontrolü için çok değerlidir. Günlük performansı artırır, daha güçlü ve enerjik oluruz, konsantrasyon artışı sağlar. Günlük ve hatta haftalık iş düzenini sağlamaya katkısı olur.
• Egzersiz: Uyku düzeninin sağlanmasında çok etkilidir. Metabolik sendromun engellenmesi, DM ötelenmesinde, bazı kalp hastalıkları ve bazı kanser türlerinin engellenmesinde önemlidir. Eklem ve kemik sağlığı için çok değerlidir. Kas hareketleri, kasların kemiklere ve damarlara masajı; osteoporozdan, varislerden, ödemden koruyucu niteliktedir.
• Stresi azaltmak: Bu, tek başına yapılabilir bir şey değil elbette ki. Uyku düzeni, egzersiz gibi diğer faktörlerin ve iyi bir beslenme düzeninin, vücut konforunun sağlanmasıyla birlikte stres yaratan diğer faktörlerle baş etmek kolaylaştırılabilir. Stresin azalması kan basıncının düzenlenmesinde, kalp sağlığı, uyku düzeni ve ruh sağlığı üzerinde oldukça etkilidir.
• Hobiler: Farklı ilgi alanlarının olması, sosyalleşilen ortamlarda sevilen, aranan, saygı duyulan biri olmayı yaratır ve iyilik halini getiren diğer faktörleri kolaylaştırır.
• Sigara içmemek: Sigara amfizem, kanser, kalp hastalıkları ile ilişkisi net bilinen bir faktör. İyilik halini, hem kısa ve aslında uzun vadede kötü yönde etkiler.
• Özbakım ve sağlık kontrolleri: Aşılar, yaş grubuna göre sağlık taramaları, diş bakımına özen, kişisel öz-bakım aksatılmaması önemli.
• Alkol tüketiminin sınırlı olması

İyi bir hayat için püf noktaları

Çocukluk çağından başlayarak beslenme, hobiler, egzersiz, sosyal davranış kuralları konularının temellerinin doğru oluşturulması hayatı kolaylaştırır, konfor ve verim artırır. Bunun için de öncelikle çocukları büyüten ebeveynlerin, hatta büyük ebeveynlerin ve eğitmenlerin, öğretmenlerin bu konularda öncelikle eğitim almaları bir gereklilik. Çocuğun temas ettiği kişilerin birbirine tezat oluşturmadan, çocukların sorularına ve sorunlarına cevap bulabilecek, çözüm üretebilecek; tutarlı, sağlıklı kaynaklar olması gerekir. Toplumsal sağduyu, destek ve yardımlaşmadan faydalanabilen; klişeleşmiş yanlış davranışlardan uzaklaştırılmış bakış açılarını ancak üst kuşakların eğitimi ile başlatabiliriz.

Kötü alışkanlıklarla (hareketsiz yaşam, sigara, kötü beslenme modeli vs) mücadele için bunların çok kısa süreli diyetler ya da çok kısa süreli yaşam şekli değişiklikleri ile sonuç alınamayacağını, alınan kısa vadeli sonuçların kalıcı olmayacağını bilerek; psikolojik sağlığı da senkronize ederek, uzun vadeye yayılan, kalıcı ve sağlıklı yeni alışkanlıklar edinmek çözüm olacaktır.

Mevsim geçişlerini anlayabilecek kadar toprağa, doğaya yakın olmak çok önemli. Bunun dışında kalındığında önemi anlaşılamayan, farkedildiğinde de dehşete düşüren bir faktör. İnsan doğadan koptukça her konuda kendi doğasından da uzaklaşıyor aslında.

Anın tadını çıkarabilmek önemli. İki-üç işle aynı anda uğraşıp, hiç birinde kendine ve hiç kimseye yetememe, beğenilmeme duygusunu yaratmamak gerekir. Sadeleşme ve öncelikleri iyi belirlemek aslında şart.

Gülgün Asar Yamen

1976 Bergama doğumlu

2000 Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

2007 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatri

2010 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Endokrinoloji